ਵਿਗਿਆਨ, ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਅਤੇ ਨਵੀਨਤਾ ਨੀਤੀ, 2020
ਵਿਗਿਆਨ, ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਅਤੇ ਨਵੀਨਤਾ ਨੀਤੀ, 2020
ਜਾਣ-ਪਛਾਣ
ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ COVID-19 ਸੰਕਟ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ਪੁਨਰ-ਸਥਾਪਿਤ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਇਤਿਹਾਸਕ ਨੀਤੀ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਨੂੰ ਹਰੀ ਝੰਡੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਵਿਗਿਆਨ, ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਅਤੇ ਨਵੀਨਤਾ ਨੀਤੀ, 2020 (STIP2020) ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਵਿਗਿਆਨਕ ਸਲਾਹਕਾਰ ਦੇ ਦਫ਼ਤਰ (PSA ਦਾ ਦਫਤਰ) http://psa.gov.in/ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਵਿਭਾਗ (DST)/ https://dst.gov.in/ ਦੁਆਰਾ ਸਾਂਝੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਹੂਲਤ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਹ ਪਿਛਲੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਦਰਮਿਆਨ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਘਟਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵਿਗਿਆਨ, ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ, ਅਤੇ ਨਵੀਨਤਾ (STI) ਲਈ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਅਤੇ ਰਣਨੀਤੀ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ। STIP 2020 ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਆਪਣੀ ਵਿਕੇਂਦਰੀਕ੍ਰਿਤ, ਹੇਠਲੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਅਤੇ ਸਮਾਵੇਸ਼ੀ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਵੱਡੇ ਸਮਾਜਿਕ-ਆਰਥਿਕ ਕਲਿਆਣ ਲਈ ਪ੍ਰਾਥਮਿਕਤਾਵਾਂ, ਖੇਤਰੀ ਫੋਕਸ ਅਤੇ ਖੋਜ ਅਤੇ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨੂੰ ਮੁੜ ਰਣਨੀਤੀ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ।
STIP 2020 ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਚਾਰ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਜੁੜੇ ਟਰੈਕਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਮਾਡਲ ਦੀ ਕਲਪਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਵੱਖ-ਵੱਖ ਟਰੈਕਾਂ ਅਤੇ ਸਮੁੱਚੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਬਾਰੇ ਵੇਰਵੇ ਇੱਥੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ( http://thesciencepolicyforum.org/initiatives/science-technology-and-innovation-policy-stip-2020/)
ਟਰੈਕ 1ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਜਨਤਕ ਅਤੇ ਮਾਹਰ ਸਲਾਹ-ਮਸ਼ਵਰਾਟਰੈਕ 2ਥੀਮੈਟਿਕ ਗਰੁੱਪਸਲਾਹ ਮਸ਼ਵਰਾ
ਟਰੈਕ 3ਮੰਤਰਾਲੇ ਅਤੇ ਰਾਜ ਦੇ ਸਲਾਹ-ਮਸ਼ਵਰਾਟਰੈਕ 4ਸਿਖਰਲੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਬਹੁ-ਹਿਤਧਾਰਕ ਸਲਾਹ ਮਸ਼ਵਰਾ- ਟਰੈਕ I ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਜਨਤਕ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਦਾ ਭੰਡਾਰ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ ਜੋ ਡਰਾਫਟ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਲਈ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਕ ਸ਼ਕਤੀ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰੇਗਾ।
- ਟਰੈਕ II ਸਲਾਹ-ਮਸ਼ਵਰੇ ਵਿੱਚ ਨੀਤੀ ਦੇ ਖਰੜੇ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਸਬੂਤ ਅਧਾਰਤ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਫੀਡ ਕਰਨ ਲਈ 21 ਮਾਹਰ ਦੁਆਰਾ ਸੰਚਾਲਿਤ ਥੀਮੈਟਿਕ ਸਮੂਹ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
- ਟਰੈਕ III ਨਾਮਜ਼ਦ ਨੋਡਲ ਅਫ਼ਸਰਾਂ ਰਾਹੀਂ ਮੰਤਰਾਲਿਆਂ ਅਤੇ ਰਾਜਾਂ ਨੂੰ ਵਿਆਪਕ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਵਿੱਚ ਇਕੱਠਾ ਕਰਦਾ ਹੈ
- ਟਰੈਕ IV ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਬਾਈਡਿੰਗ ਬਲ ਹੈ ਜੋ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਤੇ ਗਲੋਬਲ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਸਿਖਰਲੇ ਪੱਧਰ ਦੇ ਬਹੁ-ਹਿੱਸੇਦਾਰਾਂ ਦੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਨੂੰ ਖਿੱਚਦਾ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਵਿਆਪਕ ਵਿਚਾਰ-ਵਟਾਂਦਰਿਆਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਇਨਪੁਟਸ ਅੰਤ ਵਿੱਚ STIP 2020 ਵੱਲ ਲੈ ਜਾਣਗੇ।
ਭਾਰਤ ਦੀ ਨਵੀਂ ਵਿਗਿਆਨ, ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਅਤੇ ਨਵੀਨਤਾ ਨੀਤੀ 2020 ਦੇ ਗਠਨ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਓ
ਨੀਤੀ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨਾਲ ਜੁੜਨ ਦੇ ਕਈ ਤਰੀਕੇ ਹਨ। ਆਊਟਰੀਚ ਅਤੇ ਇਨਪੁਟ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨ ਦੇ ਦੋਹਰੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ, ਛੇ ਵਿਲੱਖਣ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ ਦੀਆਂ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਗਤੀਸ਼ੀਲ ਮਾਹਰਾਂ, ਥੀਮੈਟਿਕ ਵੈਬਿਨਾਰਾਂ, ਫੋਕਸਡ ਸਰਵੇਖਣ ਯੰਤਰਾਂ, ਡਿਜੀਟਲ ਅਤੇ ਪ੍ਰਿੰਟ ਮੀਡੀਆ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਰੇਡੀਓ ਪ੍ਰਸਾਰਣ ਦੇ ਨਾਲ ਲਾਈਵ ਵਰਚੁਅਲ ਗੱਲਬਾਤ ਰਾਹੀਂ, STIP2020 ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਇੱਕ ਵਿਆਪਕ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਪੈਦਾ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਅੰਤ-ਤੋਂ-ਅੰਤ ਨੀਤੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦਾ ਤਾਲਮੇਲ ਕਰਨ ਲਈ, STIP 2020 ਸਕੱਤਰੇਤ DST (ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਭਵਨ) ਵਿਖੇ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ PSA ਦਾ ਦਫਤਰ ਅਤੇ DSTਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸੰਯੁਕਤ ਅਤੇ ਸਹਿਜ ਕੰਮ ਹੋਵੇਗਾ। STIP 2020 ਸਕੱਤਰੇਤ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨ ਨੀਤੀ ਫੋਰਮ ਦੁਆਰਾ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਬਹੁਲਤਾ ਦੀ ਵਿਆਪਕ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧਤਾ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਸੁਹਿਰਦ ਯਤਨ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਜਨਤਕ ਸਲਾਹ-ਮਸ਼ਵਰੇ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਅਤੇ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਲਈ, ਵਿਗਿਆਨ ਨੀਤੀ ਫੋਰਮ ਨਾਲ ਸਾਂਝੇਦਾਰੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਗੁੱਬੀ ਲੈਬਸ ਅਤੇ ਰੌਕਸਟਾਰ ਸੋਸ਼ਲ.
ਨੀਤੀ ਨਿਰਮਾਣ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਣ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਤਰੀਕਿਆਂ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਜਾਣੋ
