ਬਾਜਰਾ ਛੋਟੇ ਬੀਜ ਵਾਲੇ ਸਾਲਾਨਾ ਘਾਹ ਦਾ ਇਕੱਠਾ ਸਮੂਹ ਹੈ ਜੋ ਅਨਾਜ ਦੀਆਂ ਫਸਲਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਤਪਸ਼, ਉਪ-ਗਰਮਖੰਡੀ ਅਤੇ ਗਰਮਖੰਡੀ ਖੇਤਰਾਂ ਦੇ ਖੁਸ਼ਕ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਦਰਮਿਆਨੀ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਉਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਲਵਾਯੂ ਅਨੁਕੂਲ ਬਾਜਰਾ 131 ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਉਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਅਨਾਜ ਹੈ ਜਿਸ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਪੌਦਾ ਭੋਜਨ ਲਈ ਪਾਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣਾ ਸਬੂਤ 3000 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਦੀ ਸਿੰਧੂ ਸਭਿਅਤਾ ਵਿੱਚ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਬਾਜਰਾ ਏਸ਼ੀਆ ਅਤੇ ਅਫਰੀਕਾ ਦੇ 59 ਕਰੋੜ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਰਵਾਇਤੀ ਭੋਜਨ ਹੈ।

ਮਿੱਲਟਸ ਮੋਟਾ ਅਨਾਜ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਟੀਨ, ਰੇਸ਼ੇ, ਵਿਟਾਮਿਨਾਂ ਅਤੇ ਖਣਿਜਾਂ ਦਾ ਭੰਡਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸੌਰਗਮ (ਜਵਾਰ), ਪੀਅਰਲ ਮਿੱਲਟਸ (ਬਾਜਰਾ), ਫਿੰਗਰ ਮਿੱਲਟਸ (ਰਾਗੀ/ਮੰਡੂਆ) ਅਤੇ ਛੋਟੇ ਮਿੱਲਟ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿ; ਛੋਟਾ ਬਾਜਰਾ (ਕੁਟਕੀ), ਕੋਡੋ ਬਾਜਰਾ (ਕੋਡੋ), ਬਾਰਨਯਾਰਡ ਬਾਜਰਾ (ਸਾਂਵਾ/ਝੰਗੋਰਾ), ਫੌਕਸਟੇਲ ਬਾਜਰਾ (ਕੰਗਣੀ/ਕਾਕੂਨ), ਪ੍ਰੋਸੋ ਬਾਜਰਾ (ਚੀਨਾ) ਸਾਰੇ ਇਕੱਠੇ ਮਿਲ ਕੇ ਬਾਜਰੇ ਦੇ ਅਧੀਨ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਨੂੰ ਹੁਣ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਉੱਚ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਮੁੱਲ ਦੇ ਕਾਰਨ 'ਨਿਊਟਰੀ-ਸੀਰੀਅਲਜ਼' ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ।

ਬਾਜਰੇ ਦਾ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਾਲ-2023

ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਜਨਰਲ ਅਸੈਂਬਲੀ ਨੇ ਇੱਕ ਮਤਾ ਪਾਸ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੁਆਰਾ ਸਪਾਂਸਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ 70 ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸਮਰਥਨ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 2023 ਨੂੰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਬਾਜਰੇ ਦਾ ਸਾਲ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਮਤੇ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਬਾਜਰੇ ਦੇ ਸਿਹਤ ਲਾਭਾਂ ਅਤੇ ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਦੁਆਰਾ ਦਰਸਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕਾਸ਼ਤ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਅਨੁਕੂਲਤਾ ਬਾਰੇ ਜਨਤਕ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਵਧਾਉਣਾ ਹੈ। ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨ ਭਲਾਈ ਮੰਤਰਾਲਾ ਬਾਜਰੇ ਦੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਾਲ (IYoM)-2023 ਦੇ ਜਸ਼ਨਾਂ ਲਈ ਨੋਡਲ ਮੰਤਰਾਲਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਦਰਅਸਲ, ਭਾਰਤ ਹੁਣ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਰਾਹੀਂ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਇਸ ਵਿਸ਼ੇ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਹਰਮਨ ਪਿਆਰਾ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮੋਹਰੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਮਾਈਗਵ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨ ਭਲਾਈ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਬਾਜਰੇ ਦੀ ਪਕਵਾਨਾਂ ਦੀ ਵਿਧੀ ਦੇ ਛੋਟੇ ਵੀਡੀਓ ਨੂੰ ਸੱਦਾ ਦੇਣ ਲਈ ਇੱਕ ਪਕਵਾਨ ਮੁਕਾਬਲਾ ਆਯੋਜਨ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।

Technical Parameter
a. Short millets recipe in video format only and provide the link of the video in description box.
b. Duration of the recipe should be 5-10 minutes.
c. Winner shall be required to provide the millets recipe in DVD/Pendrive/email after the declaration.
d. The millets recipe should be usable on every platform of government organization like Radio, TV, Conference, Seminar, Mela etc.

ਜਮ੍ਹਾਂ ਕਰਨ ਦੀ ਆਖਰੀ ਮਿਤੀ ਹੈ 25 ਦਸੰਬਰ 2022

ਇੱਥੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ for Terms and Condition (PDF 105KB)